Sivas Katliamı

Sivas Katliamı , Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı , 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas'ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin radikal İslamcılar tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan

İmam Muhammed Bakır

Beşinci İmam Hz. Muhammed Bâkır (as), hicretin 57. yılında Sefer aynın üçünde Medine'de dünyaya geldi. Babası Hz. İmam Zeyn-ül Abidin, annesi Hz. İmam Hasan'( as) nın kızı Fatime'dir. 38 yaşında
Allah'ın emri ve babasının vasiyeti üzerine İmam oldu.
İmam Zeyn-ül Abidin, 35 yıllık İmamlık döneminde bir çok Şia toplulukları oluşturmuştu. Ama

İmam Zeynel Abidin

Hz. Zeyn-ül Abidin (as), hicretin 38. yılında Cümâd-es Sani ayının onbeşinde Medine'de dünyaya geldi. Babası Hz. Hüseyin (as), annesi İran Şahı Yezdigard'ın kızı Şehrebanu'dır. Babası Hz. Hüseyin (s.a.) ve ashabının şehid düştügü Kerbela vakıasında, yeryüzünün masum imamsız kalmaması için, ilahi bir lutüf olarak hastalanmış, savaşa katılamamış ve böylece sağ kalmıştır.

Hz.Hüseyin

Hicretin dördüncü yılında Şevval ayının üçüncü gününde Medine de dünyaya geldi. Babası Hz. Ali (s.a.), annesi Rasulullahin kızı Hz. Fatime'dir. Nakledilen bir çok hadise göre Hz. Muhammed (saav) Hz. Hüseyin'e özel bir ilgi gösteriyordu. Rasulullah, Hz. Hüseyin'in doğum haberini aldığında ve diğer zamanlarda onun boğazından ve dudaklarından öptüğü, ağladığı ve bu çocugun azgın bir grubun eliyle şehid edilecegini haber verdiği nakledilmiştir. Hz. Hüseyin, İmam Hasan'ın zehirlenip şehid edilmesinden sonra Allahın emriyle ve kardeşinin vasiyeti üzer

Hz. Hasan

İkinci İmam Hz. Hasan (as) Hicretin üçüncü yılı Ramazan Ayının onbeşinde dünyaya geldi. Babası Hz. Ali (as) annesi Hz. Fatime (as)´dir. Hz. Hasan (as) Hz. Peygamber (saav), Hz. Ali (as) nin ve Hz. Fatime (as) nin terbiyesiyle büyüdü. Rasulullah Hz. Hasan (as) nı çok severdi. Rasulullah: ´´Hasan ve Hüseyin cennet gençlerinin önderleridir,, buyurmuştur.

İsmail bin Cafer-i Sadık

Altıncı İmam Cafer Sadık’ın oğlu olan İsmail’in doğum yeri ve tarihi bilinmemekle beraber, 760 tarihinde hakka yürüdüğü bilinmektedir.

İsmail, adına kurulan İsmailiye mezhebi ile bilinmektedir. Bu mezhep taraftarları, Mısır’da Fatımiler Devleti’ni kurup, Hasan Sabbah gibi dahi bir önder yetiştirmişlerdir.

Hazret-i Zeynep

Zeynep adı Alevi toplumunda yiğitliğin adı olarak bilinir. Bu yiğitlik kültünün oluşumunu Hz. Zeynep gerçekleştirmiştir. Aslında Zeynep adı salt yiğitlik için değil, aynı zamanda doğruluğun, mertliğin, zalimin zulmüne direnmenin, hakkaniyetin, fedakârlığın... da adıdır. İşte Zeynep isminde sembolleşen bu değerlerin yaratıcısı Hz. Zeynep’tir.

Hz. Zeynep, Hz. Ali’nin ve Hz. Fatma’nın kızıdır. Hz. Zeynep, dedesi Hz. Peygamberin, abileri İmam Hasan ve Hüseyin’in yolundan gitmiştir.

Ahi Evren

Ahi Evren, Ahi örgütünün kurucusudur. Ahi örgütlenmesi bir esnaf, zanaatçı, çiftçi örgütlenmesidir. Ahi örgütlenmesinin temelini Baba İlyas attı. Bir kurum olarak gelişmesini ise Ahi Evren sağladı.

Ahi Evren 1169 yılında Azerbaycan’da doğmuştur. Hacı Bektaş Veli ve Mevlâna ile yaşıt ve aynı zaman diliminde yaşamışlardır. Hacı Bektaş Veli ile musahip oldukları

Yunus Emre

Yunus Emre hakkındaki bilgiler kesin olmamakla beraber 1238 yılında doğduğu ve 1320’de hakka yürüdüğüdür şeklindedir. Anadolu’nun bir çok bölgesinde Yunus Emre’ye ait olduğu iddia edilen mezarlar vardır. Her ne kadar bazıları gizlemeye çalışsa da Yunus Emre bir Alevidir. Sanatıyla, düşüncesiyle kendinden sonraki kuşakları etkileyecek kadar büyük bir kişilik Yunus Emre, bu kişiliğe giden yolda ilk dersi büyük Alevi önderi Hacı Bektaşı Veli’den almıştır.

Kalender Çelebî

Hacı Bektaş Veli’nin torunlarından olan ve aynı zamanda Hacı Bektaş Dergahı’nda postnişin makamında (en yüksek makam) da bulunmuş olan Kalender Çelebi 1476 yılında doğmuştur.

Kalender Çelebi, oturduğu makamın gereklerini yerine getirerek ecdatlarının yolunda yürüyerek Alevi direniş tarihine geçmiştir. Kalender Çelebi, Osmalı saltanatının egemen olduğu, Anadolu’da yaşayan halkın başta Aleviler olmak üzere ağır baskılar altında yaşadığı dönemde düzenin değişmesi için tarihe geçmiş en büyük Alevi ayaklanmalarından birini gerçekleştirdi. Ayaklanma Alevi tarihinde sıkça yaşanan bir durumdu. Çünkü baskının, dışlanmanın, horlanmanın, katliamların olduğu yerde mutlaka direniş de olur. İşte bütün bunlar Kalender Çelebi’nin önderlik ettiği ayaklanma sürecinde de mevcuttu.

Balım Sultan

Bektaşiliği kurumlaştıran önder olarak bilinen Balım Sultan, 1457’de Dinetoka’da doğmuştur. 1517 tarihinde hakka yürümüştür.

Balım Sultan üzerine alabildiğine spekülasyonlar, karalamalar mevcut. Bu iftiraların, eleştirilerin çoğu dayanaksızdır. Diğerleri ise yanlış bilgi ve yanlış yorumlamadan kaynaklanmaktadır. Bu iddiaların neler olduğu

Mevlanâ

Mevlâna’nın Alevi olup olmadığı hep tartışılmıştır. Bizce Mevlâna Alevidir! Hatta diyebiliriz ki, Anadolu’daki Aleviliğin gelişmesinde, yaygınlaşmasında katkıları olmuştur. Mevlâna, bazı kişilerce anlaşılmamakta ya da yarım yamalak anlaşılmaktadır. Bu yanlışlığın temelinde Mevlevilik kurumunun çoğu zaman iktidarlardan yana tavır almasından kaynaklanmaktadır. Ama gözden kaçan ya da bilinçli bir şekilde gözlerden ırak tutulmaya çalışılan Mevlâna’nın düşünceleri, felsefesidir. Çünkü bu felsefe ve anlayış, değil

Ebu Müslim

Ebu Müslim Horasani, kanlı Emevi saltanatını yıkan büyük önder olarak tarihteki yerini alıyor. Ebu Müslim’in nerede doğduğu ve hangi tarihte doğduğu muhteliftir. Büyük olasılıkla Horasan’da doğmuştur. Bazı kaynaklar 719 yılında doğduğu yönündedir.

Kadıncık Ana

Kadıncık Ana, Alevi toplumunda en çok bilinen kadın önderlerden biridir. Şöyle ki; Ulu Hünkâr Hacı Bektaş Veli, Sulucakarahöyük’e geldiğinde çamaşır yıkıyan kadınların yanına geldi. Kadınlara açlığı olduğunu söyledi. Kadınlar da ona verecekleri yemekleri olmadığını söylediler. Kadınlar arasında bulunan Kadıncık Ana, hemen eve gidip bir ekmeğin içine yağ koyarak Ulu Hünkâr’a getirdi. Bunun üzerine Hünkâr şöyle buyurdu: “artsın eksilmesin, taşsın dökülmesin”. Bu, Alevi kadını için bir sembol olay niteliğindedir.

Baba İlyâs

Baba İlyas, Babailer isyanının önderidir. Babailer isyanının etkileri yüzlerce yıl devam etti. Babailer isyanı, daha sonraki süreçleri belirleyen önemli bir dönemeçtir. Baba İlyas’ta bu önemli tarihsel başkaldırının önderidir. Baba İlyas’ın doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Horasan bölgesinde doğduğu ve Hoca Ahmet Yesevi’nin öğrencilerinden olduğu rivayet edilmekle beraber bazı bilgiler

Yedi Ulu Ozan

Alevi tarihine deyişleriyle, şiirleriyle yön vermiş, Alevi inancına bağlılıklarını yaşamlarıyla kanıtlamış olan yedi ulu ozan şunlardır:

 

• Şah Hatayi
• Pir Sultan Abdal
• Kul Himmet
• Yemeni
• Virani
• Fuzuli
• Seyit Nesimi

Viranî

Yedi Ulu Alevi ozanlarından biri olan Virani’nin doğum tarihi ve yeri bilinmemekle beraber Kerbelâ çevresinde yaşadığı ve 16. yüzyılın sonlarında, 17. yüzyılın başında yaşadığı bilinmektedir.

Virani’nin çabası; inancın güzelliğini, yüceliğini anlatmak ve bunu insanlara en güzel şekilde, kalplerinde izler bırakacak ve yüce duygulara eriştirecek şekilde yapmaktır.

Yeminî

Yedi ulu Alevi ozanından biri olan Yemini’nin nerde ve ne zaman doğduğu bilinmemektedir. 16. Yüzyılda yaşadığı sanılmaktadır. Asıl adının Ali olduğu, Akyazılı İbrahim Dede Zaviyesinde hizmet ettiği ve Yemini Mahlasınıda burada iken aldığı sanılmaktadır. 1519 yılında yazıldığı tahmin edilen ve Hz. Ali’nin faziletlerini anlatan Faziletname adlı eser Yemini tarafından yazılmıştır.

Kul Himmet

Yedi Ulu Alevi ozanından biri olan Kul Himmet’in, onaltıncı veya onyedinci yüzyılda yaşadığı varsayılmaktadır. Tokat bölgesinde yaşadığı ve o bölgede hakka yürüdüğü söylenmektedir. Kul Himmet, Pir Sultan Abdal’ın talibidir. Pir Sultan’ın yolunda yürümüştür. Bazı bilgiler onun Pir Sultan’ın

Pir Sultan Abdal

Pir Sultan Abdal, yedi ulu Alevi ozanından birisidir.Kişiliğiyle, sanatıyla, direnişiyle günümüzde de güncelliğini ve haklılığını korumaya devam ediyor.

Pir Sultan Abdal’ın asıl ismi Haydar’dır. Soyu Yemen’den olup oradan Hoy’a yerleştikleri Anadolu’ya göçle beraber Sivas Yıldızeli Banaz yaylasına yerleştiği belirtilmektedir. Kesin

Baba İshak

Bazı kaynaklar Baba İlyas ile Baba İshak’ı birbirine karıştırıyorlar. Bazı bilgilerde Baba İlyas, Baba İshak’ın halifesidir. Yine bazı kaynaklarda ise Baba İshak’ın Baba İlyas’ın halifesi olduğu belirtilir. Doğrusuda budur. Yani Baba İshak, Baba İlyas’ın halifesidir. Aslında bu o kadar da önemli değildir. Netice de her iki önderde büyük Babailer İsyanı’nın önderleridir. Baba İlyas, olayın temel stratejisini belirlemiş, teorisini yapmıştır. Baba İshak ise isyanın pratik gelişimini örgütlemiştir.

Hasan Sabbah

Hasan Sabbah, tarihte ve günümüzde eşi benzeri olmayan bir Alevi önderidir. Hasan Sabbah, kurduğu örgüt ile yıllarca zalimlerin, saltanat sahiplerinin korkulu rüyası olmuştur.

Hasan Sabbah, İran’ın Kum kentinde doğmuştur. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Hasan Sabbah, 17 yaşına kadar Oniki İmam’cı Şii eğitimi almıştır. 17 yaşından sonra İsmailliliği benimsemiş ve bölgenin İsmaili önderlerinden eğitim görmüştür. Hasan Sabbah buradaki eğitimini tamamlayınca, İsmaillilerin merkezi olan Fatımi

Fuzulî

Yedi Ulu Alevi ozanından biri olan Fuzuli’nin doğum tarihi ve yeri kesin olarak bilinmemekle beraber 1495 yılında Bağdat’ta doğduğu yaygın bir kanaattir. Asıl adı Mehmet olan Fuzuli’nin 1504 yılında Kerkük, 1480 yılında Musul’da doğduğuna dair rivayetler de vardır. 1556 yılında Kerbela’da hakka yürüdüğü rivayet edilmekle beraber yine bazı bilgiler Fuzuli’nin Azerbaycan’ın başkenti olan Bakü kentinde hakka yürüdüğü şeklindedir. Nitekim bugün Fuzuli’nin Bakü’de bir de heykeli bulunmaktadır.

Bütün bilgilerden ulaştığımız sonuçlar; Fuzuli’nin bir çok yerde yaşadığı ve bir çok yeri de dolaştığı yönündedir. Fuzuli bir çok eser

Karaca Ahmet

Anadolu pirlerinin en büyüklerinden ve en tanınmışlarından birisidir Karaca Ahmet Sultan. Bu büyük Sultan ‘in, bu büyük Horasan Ereni’nin, bu büyük Anadolu Ereni’nin birçok yerde türbesi olduğu bilinmektedir. Anadolu insanı çok konukseverdir ve bütün güzel değerlerine sahiplenmesini bilmiştir ki, bunu yadsımak olanaksızdır. Karaca Ahmet’in yedi yerde adına türbe yapıldığı bilinmektedir. Bunlardan en tanınmışı ve en önemlisi İstanbul Kadıköy’den kısıklaya dönerken:kendi adıyla da anılan bir mezarlık bulunmaktadır. Karaca Ahmet türbesi, bu mezarlığın hemen yanındadır.

Hallac-ı Mansur

Alevi inancının felsefesini derinden etkileyen ve şekillendirenlerin başında Hallac-ı Mansur gelmektedir. Hallac-ı Mansur, düşüncesiyle, eylemiyle sadece islami coğrafyalarda değil, bütün dünyada çeşitli inançlara mensup insanları tarafından da saygınlık görmüş, etki bırakmıştır. Tabii ki en büyük sahiplenme Aleviler tarafından gösterilmiştir.

Hallac-ı Mansur, 857 Tur’da doğmuştur. (Şahadeti: Mart 922 Bağdat).

Seyid Nesimî

Seyid Nesimi’nin doğumu ve şahadeti hakkında kesin bilgiler yoktur. Tahmini bilgilere göre Nesimi 1339-1344 yılları arasında doğmuştur. 1417 veya 1418 yılında derisi yüzülmek suretiyle şahadete ulaşmıştır.

Nesimi köken olarak Alevi değildir. Sonraları Aleviliği benimsemiş ve şahadetinden sonra da ona en büyük sahiplenmeyi Aleviler yapmıştır.

Nesimi’nin işkence görmesine ve derisinin yüzülmesine sebep olan "Enel Hak" düşüncesiydi. Bu düşüncenin ilk

Şeyh Bedrettin

Şeyh Bedreddin, kesin olmamakla beraber 1365 yılında Simavna’da doğmuştur. Şeyh Bedreddin öğrenimine Edirne’de başladı. Bursa ve Konya’da eğitimini tamamladıktan sonra Mısır’a giderek zamanın ünlü bilginlerinden dersler aldı. Şeyh Bedreddin’in düşüncesi ve yaşamı Mısır’da Şeyh Hüseyin Ahlati ile tanışmasından sonra değişti. Çünkü Bedreddin o güne kadar hep Sünni İslam anlayışını benimseyenlerin çevresinde bulunmuş ve kendi düşünceleri de öyle şekillenmişti. Şeyh Hüseyin Ahlati ise Ehlibeyt düşüncesini yani Aleviliği benimseyen birisiydi. Şeyh Bedreddin, Şeyh Hüseyin Ahlati ile yaptığı sayısız tartışma ve sohbet sonrası Aleviliği benimsemişti. Bu aşamadan sonra Şeyh Bedreddin Tebriz’e giderek

Aşık Veysel

Aşık Veysel Şatıroğlu, 1894 yılında Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde doğdu. Sivrialan, Sivas’ın tipik bir Alevi köyüdür. Sivas toprağı Alevi toplumuna onlarca ozan/önder yetiştirmiştir. Aşık Veysel’de bu soylu geleneğin temsilcilerindendir.

Aşık Veysel, yedi yaşındayken çiçek hastalığına yakalandı. Bu hastalık Aşık Veysel’i bir gözünden etti. Öteki gözünü de bir kaza sonucu kaybeden Veysel’in dünyası kararmıştı. Ama Veysel kanıtlamıştır ki, insanın görmesi için ille de göz gerekmiyor. Aşık Veysel’in gönül gözü açıktı çünkü.

Şeyh Safi

Alevi tarihinin en çok tartışılan önderlerinden biri olan Şeyh Safi’nin hangi etnik kökenden olduğu önemli değildir. Bizce önemli olan, Şeyh Safi’nin Safevi Devleti’ni kuran Erdebil dergâhının kurucusu olmasıdır. Şeyh Safi 1252 yılında Erdebil’de doğmuştur. Şeyh Safi, çocukluğundan itibaren dine ilgi duymuştu.

Kaygusuz Abdal

Kaygusuz Abdal ile ilgili bilgiler, Abdal Musa Sultan Velayetnamesinde geçmektedir. Bununla beraber Kaygusuz Abdal, Alevi-Bektaşi edebiyatının kurucularından sayılır. 1341 yılında Alanya’da doğmuştur. Bu bilgilerin kesin olmadığını hemen ilave edelim. Alanya beyinin oğludur. Kaygusuz Abdal’ın, Abdal Musa Sultan’ın talibi olmasının ilginç bir hikâyesi vardır. Bu söylence Abdal Musa Velayetnamesinde şöyle geçmektedir:

Şah İsmail ( Hatai )

Alevi inancı tarihi boyunca sayısız önderler, kamil insanlar, çağının ve toplumun bir değil onlarca adım önünde olan insanlar yetiştirdi. Bu insanlar sadece Aleviler için değil, bütün insanlık için çok büyük kazanımlardır. İşte bu insanlardan biri de ŞAH İsmail’dir. Şah İsmail çağının en önemli siyasetçisi, savaşçısı, din önderi, yazarı ve sanatçısıdır. Aradan 500 yıllık bir zaman geçmesine karşın Şah İsmail’in deyişleri daha bir güzelleşerek insanların beynin de ve yüreğindeki yerlerini korumaktadır. Şah İsmail 37 yıllık ömründe sayısız savaşlar kazanmış, ülkeler fethetmiş, sayısız insanı örgütlemiş ve sayısız sanat eseri

Abdal Musa

Abdal Musa, Anadolu’da Aleviliğin yayılmasında, gelişmesinde büyük katkıları olan bir Alevi önderidir. Kesin doğum tarihi bilinmemekle birlikte, 1300 ile 1400’lü yıllarda yaşadığı sanılmaktadır. Abdal Musa Sultan, Bektaşi Alevileri tarafından çok önemsenen bir zattır. Hacı Bektaş Veli’nin en seçkin halifelerinden biridir. Abdal Musa adına cem düzenlenmektedir. Abdal Musa, Abdal Musa postu olarak adlandırılan, meydandaki on iki post sıralamasında yer alan ayakçı makamı ile de önemini ortaya koymuştur.